Khi giới nghệ sỹ, ca sỹ viết tự truyện

Thời gian qua, cơn bão tự truyện của các gương mặt trẻ nổi tiếng trong làng giải trí, thể thao ra mắt được người đọc đón nhận lẫn gây tranh luận.

Tự truyện này là thể loại cho phép những sự kiện, diễn biến và suy nghĩ của cá nhân được bộc bạch chân thực nên tự truyện, nếu không cân nhắc và tính toán, sẽ rơi vào trạng thái tự si chính mình thay vì hướng đến một thái độ tự thú sâu sắc, nhân văn.

Kết quả hình ảnh cho tự truyện

Lê Công Vinh ra tự truyện

Không ít cảm hứng thổi phồng

Khá nhiều người viết tự truyện dừng lại quá lâu, với không ít cảm hứng thổi phồng hoặc trầm trọng hóa những biến cố, thành bại của đời sống nhưng thực tế lại không hẳn như vậy. Bởi biến cố đó đóng vai trò bước ngoặt, làm thay đổi tâm tính và nhận thức của nhân vật nhưng nếu như chỉ vậy rất dễ gây cảm giác cuộc đời là phép cộng của những gì kiểm kê, đong đếm được.

Trong khi, thực chất ở xã hội hiện tại một sự kiện cá nhân bao giờ cũng liên quan đến bối cảnh lịch sử – xã hội. Tự truyện cũng vì thế mà lấy mình làm trung tâm cho các phán xét, bình luận, dường như chỉ là cách soi mình trước một tấm gương quá hẹp, thậm chí là xoàng xĩnh.

Có thể thấy rằng đa số tự truyện của giới nghệ sĩ Việt gây ồn ào vừa qua thường đi theo một công thức rất đỗi nhàm chán. Cũng là những mở đầu về  gia đình, tuổi thơ và quê hương bản quán. Tiếp đó là đam mê, khát vọng bị trở lực ngăn cản.

Trọng tâm luôn là trải qua một cú sốc lớn khiến chủ thể phải đương đầu vượt qua, phải “chiến đấu” theo đúng nghĩa không đầu hàng, gục ngã trước số phận. Kết thúc, mà hoàn toàn có thể phỏng đoán được, thường là triết lý sống, bao gồm cả bao dung, tha thứ hoặc tinh thần chấp nhận sự thật.

Trong suốt hành trình đó, chuyện yêu đương sẽ được chăm chút kỹ lưỡng, với nhiều tên viết tắt hoặc không, xen nhiều pha kịch tính giữa hạnh phúc và đau khổ, để hút sự tò mò lẫn nước mắt của độc giả.

Vẫn biết rằng hồi ức là kênh dẫn của sự thật. Song không phải sự thật nào cũng đáng giá. Tự tín vào sự thật của mình, thực ra, rất giống việc tự bỏ phiếu cho thành công của mình mà ở đó, như tâm lý muôn đời của người Việt, “tốt khoe xấu che” trở thành nguyên tắc.

Một cái tôi không mạnh để thổ lộ, không có ý niệm xác quyết về giá trị nhân văn, sẽ biến lời kể của mình thành những biên bản kể tội hoặc tự “pr” bản thân lộ liễu.

Sơn Tùng, Đức Phúc, Công Vinh... tự truyện: Tự thú, tự si? - Ảnh 1.

Một loạt tự truyện của các “sao” được ra mắt gần đây

Cần một khuynh hướng mới

Sự thật rằng, giới nghệ sĩ, hay hẹp hơn là giới “showbiz” Việt, đang tạo ra ảo ảnh rằng chỉ họ là tiếng nói trung tâm. Nhưng tự truyện của những người đồng tính, của những số phận bên lề, sắc dân thiểu số hay của bất kỳ cá nhân nào cũng rất cần lắng nghe. Chỉ có điều, hãy đến với tự truyện bằng sự nhẹ nhõm, tự nhiên như cách đến với dòng sông, thấu hiểu thời gian và lẽ đời như nước chảy, vừa sâu sắc vừa phù phiếm, vừa chớp mắt vừa vĩnh cửu.

Viết tự truyện cũng phải lao động chữ nghĩa với những thủ pháp nghệ thuật, những cấu trúc đan xen quá khứ – hiện tại hợp lý, những khảo cứu văn hóa xã hội thu nhỏ. Không nhất thiết là phải tạo ra thông điệp nhưng một tự truyện lớn ắt sẽ có nỗi ưu tư về cá nhân, chất vấn và trả lời những băn khoăn về đời sống.

Một tự truyện hay là lúc ngôn từ phát huy tận cùng khả năng biểu đạt, đánh động tâm trí người đọc cả bằng câu chuyện bình thường, chứ không phải là một định nghĩa trọn vẹn về thành hay bại, được mất hay một thứ cẩm nang kỹ năng sống.

Tự truyện cũng phải tự làm mới. Định hướng chung của nghệ thuật đương đại là xóa bỏ lằn ranh thể loại, tính chất bán hư cấu trong các thể loại mang tính tư liệu, tài liệu đang ngày một nở rộ. Khép lại tự truyện vào phi hư cấu đôi khi chỉ làm người viết (hoặc chấp bút) chạy theo lược thuật, ký họa tiểu sử.

Hoàng Linh – Chuyên viên tư vấn thiết kế nhà phố 4x12m tổng hợp

Facebook Comments Box
Rate this post