Trong chương trình Ngữ văn THPT, hai bài thơ Sóng Xuân Quỳnh tác giả tác phẩm và Tự tình của Hồ Xuân Hương là hai bài thơ tiêu biểu thể hiện tiếng nói tâm hồn người phụ nữ. Bài viết dưới đây sẽ giúp các bạn khắc họa rõ hơn chân dung hai tác giả cùng giá trị đặc sắc của mỗi tác phẩm, hãy cùng theo dõi!
Nội dung tóm tắt
Sóng Xuân Quỳnh tác giả tác phẩm
Bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh là một trong những tác phẩm thơ tình tiêu biểu và sâu sắc nhất của văn học Việt Nam hiện đại. Hiểu rõ về tác giả và vị trí bài thơ trong sự nghiệp sẽ giúp các bạn cảm nhận trọn vẹn giá trị nội dung và nghệ thuật mà tác phẩm mang lại.
Tiểu sử và con đường văn chương của Xuân Quỳnh
Xuân Quỳnh sinh ngày 6/10/1942 tại phố La Khê, phường La Khê, quận Hà Đông (nay là phường Hà Đông), Hà Nội. Bà xuất thân trong gia đình công chức, mồ côi mẹ từ nhỏ, ở với bà nội.
Bà bắt đầu sự nghiệp nghệ thuật với vai trò diễn viên múa trước khi chuyển sang viết văn. Từ năm 1962, Xuân Quỳnh theo học lớp bồi dưỡng viết văn trẻ và nhanh chóng trở thành nhà thơ nổi tiếng với phong cách chân thành, giàu cảm xúc, đặc biệt là về đề tài tình yêu và người phụ nữ.
Xuân Quỳnh làm việc tại các báo Văn nghệ, Phụ nữ Việt Nam và trở thành biên tập viên Nhà xuất bản Tác phẩm mới từ năm 1978 đến khi qua đời.
Tác phẩm tiêu biểu của bà như Sóng, Thuyền và biển, Hoa cỏ may,… được đưa vào chương trình học phổ thông, góp phần khắc họa hình ảnh người phụ nữ Việt Nam đầy khát vọng và tinh tế.
Bên cạnh thơ ca, bà còn viết nhiều tác phẩm dành cho thiếu nhi, góp phần làm giàu thêm nền văn học Việt Nam:
- Mùa xuân trên cánh đồng (truyện thiếu nhi, 1981);
- Bầu trời trong quả trứng (thơ văn thiếu nhi, 1982) 32 thơ và 16 văn;
- Truyện Lưu Nguyễn (truyện thơ, 1985);
- Bến tàu trong thành phố (truyện thiếu nhi, 1984);
- Vẫn có ông trăng khác (truyện thiếu nhi, 1986);
- Tuyển tập truyện thiếu nhi (1995);
- Chú gấu trong vòng đu quay (tập truyện).
Xuân Quỳnh qua đời trong một tai nạn giao thông năm 1988, nhưng di sản văn học của bà vẫn sống mãi với thời gian. Bà được trao tặng nhiều giải thưởng danh giá như:
- Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2012;
- Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2001.
Đọc thêm: Tấm Cám và Chuyện người con gái Nam Xương: Tác giả và tác phẩm
Bài thơ “Sóng” trong sự nghiệp Xuân Quỳnh
Sóng là bài thơ tiêu biểu nhất trong sự nghiệp Xuân Quỳnh, được sáng tác năm 1967 trong chuyến đi thực tế ở vùng biển Diêm Điền (Thái Bình), và sau đó in trong tập thơ Hoa dọc chiến hào.
Đây là tác phẩm thể hiện trọn vẹn tâm hồn, khát khao yêu đương và những trăn trở nội tâm của người phụ nữ hiện đại. Sóng không chỉ là tiếng nói của riêng Xuân Quỳnh mà còn là tiếng lòng chung của bao thế hệ phụ nữ Việt Nam. Bài thơ được Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa vào đề thi Ngữ văn trong Kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông quốc gia năm 2021.
Giá trị nội dung, nghệ thuật của “Sóng”
Bài thơ Sóng không chỉ là tiếng nói chân thực về cảm xúc tình yêu mà còn thể hiện chiều sâu tư tưởng và sự tinh tế trong nghệ thuật của Xuân Quỳnh.
Về nội dung
Bài thơ khắc họa tình yêu của người phụ nữ với tất cả sự mãnh liệt, chân thành và bền bỉ. Hình tượng sóng không chỉ tượng trưng cho những cảm xúc dâng trào, thay đổi không ngừng mà còn là biểu tượng của sự hòa hợp, gắn bó giữa hai con người trong tình yêu.
Qua đó, bài thơ gửi gắm thông điệp rằng tình yêu dù trải qua bao sóng gió, thử thách vẫn luôn kiên cường và trường tồn.
Về nghệ thuật
Sóng gây ấn tượng mạnh với ngôn ngữ giản dị nhưng giàu hình ảnh, được xây dựng qua các biện pháp tu từ như điệp ngữ, ẩn dụ, và đối lập. Nhịp thơ linh hoạt, uyển chuyển cùng sự biến hóa của từ ngữ tạo nên âm hưởng hài hòa, vừa mềm mại vừa mạnh mẽ, phản ánh đúng bản chất của con sóng và cảm xúc con người.
Thể thơ năm chữ truyền thống được sử dụng một cách sáng tạo, góp phần làm nổi bật nét hiện đại trong phong cách thơ Xuân Quỳnh.
Nhờ sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa nội dung sâu sắc và nghệ thuật tinh tế, Sóng không chỉ trở thành một trong những bài thơ tình nổi tiếng nhất trong văn học Việt Nam hiện đại mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều thế hệ độc giả và người yêu thơ.
“Tự tình” của Hồ Xuân Hương
Bên cạnh “Sóng” của Xuân Quỳnh, “Tự tình” của Hồ Xuân Hương cũng là một tác phẩm thơ nổi bật trong kho tàng văn học Việt Nam. Bài thơ phản ánh sâu sắc tâm trạng và quan điểm sống của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, đồng thời thể hiện tiếng nói độc lập, mạnh mẽ của nữ sĩ.
Xem thêm: Tác giả Rừng Xà Nu và Cuộc chia tay của những con búp bê là ai?
Giới thiệu về Hồ Xuân Hương
Hồ Xuân Hương (1745 – 1822) là nữ thi sĩ nổi tiếng của Việt Nam, được mệnh danh là “Bà chúa thơ Nôm” với những sáng tác đậm chất nữ quyền và độc đáo.
Bà sống trong xã hội phong kiến với nhiều ràng buộc đối với phụ nữ, nhưng thơ ca của bà lại thể hiện tiếng nói tự do, bộc lộ quan điểm táo bạo về thân phận và khát vọng của người phụ nữ. Hầu hết tác phẩm của bà được viết bằng chữ Nôm và sử dụng các thể thơ truyền thống như thất ngôn bát cú, thất ngôn tứ tuyệt.
Thơ Hồ Xuân Hương nổi bật với sự kết hợp tinh tế giữa hình ảnh mộc mạc và những ẩn dụ sâu sắc, thể hiện sự châm biếm khéo léo đối với xã hội đương thời.
Các tác phẩm tiêu biểu bao gồm:
- Thơ chữ Hán:
- Độ Hoa Phong;
- Hải ốc trù.
- Thơ chữ Nôm:
- Bánh trôi nước;
- Bỡn bà lang khóc chồng;
- Cái kiếp tu hành;
- Cái nợ chồng con;
- Cái quạt;
- Chùa Quán Sứ;
- Chợ Trời Chùa Thầy;
- Cảnh chùa ban đêm;
- Cảnh thu;
- Dệt cửu;
- Dỗ người đàn bà khóc chồng;
- Đá Ông Chồng Bà Chồng;
- Đài Khán Xuân;
- Đánh cờ;
- Đánh đu;
- Đèo Ba Dội;
- Đền Sầm Đống;
- Đồng tiền hoẻn;
- Động Hương Tích;
- Giếng thơi;
- Hang Cắc Cớ;
- Hang Thánh Hoá;
- …
Năm 2021, bà được UNESCO vinh danh là “Danh nhân văn hóa thế giới”, minh chứng cho tầm ảnh hưởng lâu dài và giá trị văn hóa của bà.
Hoàn cảnh sáng tác “Tự tình”
“Tự tình” được sáng tác trong bối cảnh xã hội phong kiến đầy áp bức, nơi phụ nữ thường chịu nhiều bất công và bị hạn chế quyền tự do cá nhân.
Bài thơ phản ánh nỗi lòng cô đơn, trăn trở về thân phận và khát khao tìm kiếm tình yêu, sự tự do của Hồ Xuân Hương. Đây cũng là tiếng nói phản kháng tinh tế của Xuân Hương đối với những chuẩn mực đạo đức cứng nhắc, đồng thời thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với số phận người phụ nữ trong xã hội.
Giá trị nội dung và nghệ thuật của “Tự tình”
Nội dung bài thơ tập trung vào những tâm trạng phức tạp của người phụ nữ như sự cô đơn, mong muốn yêu thương và khao khát tự do.
Hồ Xuân Hương sử dụng ngôn ngữ tinh tế, giàu hình ảnh biểu tượng, kết hợp các biện pháp nghệ thuật như điệp ngữ, đối lập và ẩn dụ để làm nổi bật tiếng nói cá nhân và quan điểm xã hội. “Tự tình” không chỉ là tác phẩm văn học mà còn là tuyên ngôn mạnh mẽ về nữ quyền, góp phần làm phong phú thêm nền thơ ca cổ điển Việt Nam.
Trên đây xemsach.com.vn chia sẻ chi tiết về “Sóng” Xuân Quỳnh tác giả tác phẩm và bài thơ “Tự tình” của Hồ Xuân Hương. Hy vọng qua bài viết, các bạn sẽ hiểu rõ hơn về giá trị văn học, bối cảnh sáng tác và phong cách nghệ thuật của hai nữ thi sĩ tài năng này.