nhà văn Nguyễn Khải

Đôi nét về cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn Nguyễn Khải

Chắc hẳn các thế hệ học sinh không còn xa lạ đối với nhà văn Nguyễn Khải, bởi tác phẩm của ông nằm trong chương trình sách giáo khoa. Hãy tìm hiểu về tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà văn trong bài viết dưới đây nhé.

Nội dung tóm tắt

Tiểu sử và chặng đường sáng tác của nhà văn Nguyễn Khải

Nguyễn Khải tên thật là Nguyễn Mạnh Khải, sinh ngày 3/12/1930 tại Hà Nội. Quê nội ở thành phố Nam Định nhưng tuổi nhỏ sống ở nhiều nơi. Khi đang học trung học thì gặp Cách mạng tháng Tám. Trong Kháng chiến chống Pháp, Nguyễn Khải gia nhập tự vệ chiến đấu ở thị xã Hưng Yên, sau đó vào bộ đội, làm y tá rồi làm báo. 

Năm 1951, Nguyễn Khải tham dự một lớp nghiên cứu văn nghệ tại Thanh Hóa. Trong thời gian này, ông cho in truyện ngắn đầu tay: Ra ngoài. Năm 1957, in truyện vừa Xây dựng (được Giải thưởng khuyến khích của Hội văn nghệ Việt Nam 1951 – 1952). Tuy nhiên, phải đến Xung đột (truyện, phần I– 1959, phân II – 1962), Nguyễn Khải mới trở thành một cây bút được nhiều người chú ý.

Sau đó, thời kỳ miền Bắc vận động hợp tác hóa nông nghiệp, Nguyễn Khải được coi là cây bút xuất sắc với hàng loạt tác phẩm như Mùa lạc (1960), Hay đi xa hơn nữa (1963), Người trở về (1964). Đến thời kỳ chống Mỹ, là một cây bút nhạy bén với thời cuộc, Nguyễn Khải ưu tiên cho đề tài người lính với các tác phẩm: Họ sống và chiến đấu (bút ký – 1966), Đường trong mây (truyện – 1970), Ra đảo (truyện – 1970), Chiến sĩ (truyện – 1973)… 

nhà văn Nguyễn KhảiĐôi nét về cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn Nguyễn Khải

Xem thêm: Những tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Hạ Vũ

Sau năm 1975, khi đất nước thống nhất, Nguyễn Khải chuyển vào sinh sống tại thành phố Hồ Chí Minh. Ông vẫn phát huy được sở trường của mình với sự phản ánh một cách tinh nhạy các vấn đề mang tính thời sự nóng hổi với các tác phẩm như Cách mạng (kịch – 1976), Tháng Ba ở Tây Nguyên (bút ký – 1976), Cha và con và… (tiểu thuyết 1979), Gặp gỡ cuối năm (1982). Và trong thời kỳ đổi mới của đất nước, ông có Một người Hà Nội (truyện ngắn – 1989), Một thời gió bụi (truyện ngắn – 1993), Ông đại tá và vị sự già (truyện ngắn – 1993), Hà Nội trong mắt tôi (tập truyện ngắn 1995)…

Năm 1988, ông rời quân đội với quân hàm đại tá để về làm việc tại Hội Nhà văn Việt Nam. Nguyễn Khải từng là Ủy viên Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam các khóa 2, 3 và là Phó tổng thư ký khóa 3. Ông là Đại biểu Quốc hội khóa VII.

Năm 1982, ông nhận Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam với tiểu thuyết Gặp gỡ cuối năm. Năm 2000, nhà văn được phong tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt II về Văn học nghệ thuật. Nguyễn Khải mất ngày 15/1/2008 tại thành phố Hồ Chí Minh do bệnh tim. Ông có ba người con, hai trai một gái, trong đó người con trai út là Nguyễn Khải Hoàn, Chủ tịch Tập đoàn bất động sản Khải Hoàn Land.

Sự nghiệp sáng tác của nhà văn Nguyễn Khải

Chủ đề các tác phẩm của Nguyễn Khải khá phong phú gồm: về bộ đội trong những năm chiến tranh chống Mỹ, về nông thôn trong quá trình xây dựng cuộc sống mới, về những vấn đề xã hội – chính trị có tính thời sự và đời sống tư tưởng, tinh thần của con người trước những biến động phức tạp của thời đại. Các tác phẩm của nhà văn Nguyễn Khải thể hiện sự nhạy bén và cách khám phá riêng đối với các vấn đề xã hội. 

Ông là nhà văn có sức viết dồi dào, có một phong cách riêng, độc đáo đã góp cho nền văn học cách mạng nhiều tác phẩm thực sự có giá trị về tư tưởng và nghệ thuật. Sáng tác của nhà văn thể hiện một cái nhìn tỉnh táo, sắc sảo, khả năng phân tích tâm lý già đặn, càng về sau, tác phẩm càng đậm màu sắc triết luận. Từ những vấn đề có tính thời sự, nhà văn Nguyễn Khải biết soi chiếu từ nhiều góc nhìn khác nhau và từ đó có nhiều phát hiện về thời sự nhân tâm, về lẽ sống, lý tưởng, cách thức ứng xử của con người. 

Đặc biệt, tiểu thuyết Mùa lạc cũng đã tạo nhiều dấu ấn trong đời sống văn học và được trích trong sách giáo khoa. Bên cạnh đó, trong bộ sách giáo khoa Ngữ văn bộ mới lớp 12, tác phẩm này được thay bằng Một người Hà Nội, cũng là một truyện ngắn xuất sắc của ông.

nhà văn Nguyễn KhảiĐôi nét về cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn Nguyễn Khải

Xem thêm: Tìm hiểu về sự nghiệp sáng tác của nhà văn Dương Thu Hương

Ông sáng tác nhiều thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch, ký sự. Trong đó, Nguyễn Khải để dấu ấn qua nhiều tác phẩm như:

– Các tác phẩm tiêu biểu:

  • Mùa xuân ở Chương – Mỹ (1954)
  • Người con gái quang vinh (1956)
  • Mùa lạc (tập truyện ngắn, 1960)
  • Họ sống và chiến đấu (ký sự, 1966)
  • Hà Nội trong mắt tôi (tập truyện ngắn, 1995)
  • Ra đảo (1970)
  • Một người Hà Nội (tập truyện ngắn, 1990)
  • Tháng ba Tây nguyên (ký, 1976)
  • Gặp gỡ cuối năm (tiểu thuyết, 1982)
  • Thời gian của người (1985)
  • Người trở về (tập truyện vừa, 1964)
  • Một cõi nhân gian bé tí (tiểu thuyết, 1989)
  • Vòng tròn trống rỗng (kịch, 2003)
  • Điều tra về một cái chết (tiểu thuyết, 1986)
  • Nắng chiều (tập truyện ngắn, 2001)
  • Chút phấn của đời (truyện ngắn và kịch, 1999)
  • Thượng đế thì cười (tiểu thuyết, 2003)
  • Một chặng đường (tiểu thuyết, 2005)
  • Chiến sĩ (tiểu thuyết, 1973)
  • Mẹ và các con (tập truyện ngắn thiếu nhi, 2002)
  • Vòng sống đến vô cùng (truyện, 1987)
  • Hoà – Vang (bút ký, 1967)
  • Mùa xuân ở Chương – Mỹ (1954)
  • Xung đột (truyện, 1959)
  • Chủ tịch huyện (truyện, 1972)
  • Cách mạng (kịch, 1978)
  • Hãy đi xa hơn nữa (truyện vừa, 1963)
  • Sống ở đời (tập truyện, 2003)
  • Đường trong mây (tiểu thuyết, 1970)
  • Sư già chùa Thắm và ông đại tá về hưu (tập truyện vừa, 1993)
  • Một thời gió bụi (truyện ngắn, 1993)
  • Chuyện nghề (1999)
  • Hãy đi xa hơn nữa (tập truyện ngắn thiếu nhi, 2002)
  • Ký sự & Kịch (2003)
  • Nghề văn cũng lắm công phu (truyện – tạp văn, 2003)
  • Đi tìm cái tôi đã mất (tùy bút, 2006)

Các tác phẩm khác của ông có thể kể tới: Ước gì tôi được trẻ lại, Người ngu, Tự bạch, Người mơ mộng, Đất Mỏ, Nếp Nhà, Má Hồng, Đời khổ, Đàn ông, Đàn bà, Đã từng có ngày vui, Chị Mai, Cái thời lãng mạn, Bố con, Bảy đô một đêm, Buổi sớm mai, Bắt đầu từ một câu nói, Bạn viết cũ, Anh Thanh Tịnh, Đứa con nuôi…

– Giải thưởng:

  • Giải thưởng Văn học Lê Thanh Nghị (Liên khu III, 1951).
  • Giải thưởng Văn nghệ VN (1951-1952).
  • Giải thưởng Hội Nhà văn VN (1982), với tiểu thuyết “Gặp gỡ cuối năm”.
  • Giải thưởng Văn học Đông Nam Á (2000).
  • Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật (đợt II – 2000) và Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng.

Nguyễn Khải là một cây bút có thực tài và có một vị trí vững chắc trong nền văn học Việt Nam hiện đại.

Tổng hợp

Facebook Comments Box
Rate this post